Jako jedyny w Unii Europejskiej i praktycznie jedyny na świecie stosuje eksperymentalną metodę leczenia trudnych zakażeń bakteryjnych za pomocą bakteriofagów, inaczej mówiąc, wirusów atakujących bakterie. Profesor Wim Fleischmann, doświadczony chirurg- ortopeda, określa na łamach "Nature Medicine" działalność wrocławskiego ośrodka jako fundamentalny krok naprzód! Pomysł użycia wirusów do likwidowania bakterii nie jest nowy. Metodę zaczął stosować w 1919 roku odkrywca fagów, paryski lekarz Felix d`Herelle w leczeniu dzieci chorych na czerwonkę bakteryjną. Metoda fagowa przeżywała swój rozkwit w latach 1920-40, bowiem wtedy nie było zbyt wielu środków do walki z bakteriami. Sytuację zmieniło wynalezienie penicyliny i innych antybiotyków. Po roku 1990 zainteresowanie terapią fagową powróciło, a było to związane z pojawianiem się coraz to nowych szczepów bakterii opornych na antybiotyki. Statystyki podają, że np. w Wielkiej Brytanii prawie 40 % zakażeń szpitalnych gronkowcem złocistym nie reaguje na podawane antybiotyki. W USA odsetek ten jest jeszcze większy i przekracza 50 %.
Jak działa to, co ma szanse zrewolucjonizować leczenie zakażeń bakteryjnych, które zbierają większe żniwo śmierci, niż niejedna wojna na świecie. Po wniknięciu do komórki bakteryjnej fagi zaczynają się powielać i w pewnym momencie uwalniają się z komórki, jednocześnie ją niszcząc. Fagi namnażają się do chwili, kiedy w organizmie chorego są jeszcze bakterie danego szczepu. Metoda nie jest groźna dla ludzi, bowiem fagi nie atakują komórek ludzkich.
Ośrodek Terapii Fagowej działa przy Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszwelda we Wrocławiu. Prof. Andrzej Górski, kierujący tym ośrodkiem naukowym mówi, że od wielu lat szpitale z całej Polski przysyłają próbki opornych bakterii, a wrocławscy naukowcy dobierają do nich odpowiednie bakteriofagi. Doktor Beata Weber- Dąbrowska musi ciągle poszukiwać nowych fagów, ponieważ bakterie uodparniają się nie tylko na antybiotyki, ale też i na swoich wirusowych wrogów. I tak, kolekcja 40 różnych fagów przeciw szczepom bakterii Escherichia coli, które pochodzą z pierwszego okresu badań, dziś nie wykazuje już żadnej aktywności przeciwbakteryjnej.
Istotnych dowodów na efektywność tej terapii dostarczyły badania na zwierzętach. Doświadczenia na myszach wykazały, że stosując fagi, można wyeliminować wiele infekcji bakteryjnych. Brakuje jednak wiarygodnych badań przeprowadzonych na odpowiedniej grupie pacjentów, chociaż wieloletnie obserwacje kliniczne wykazują, że aż w 70 % uzyskiwano dobre wyniki leczenia. Są i opinie sceptyczne. Nie wszyscy wierzą, ze fagom uda się to, z czym nie radzą sobie nawet najnowszej generacji antybiotyki. Ryland Young z Texas University College Station uważa, że wiedza o fagach jest jeszcze zbyt mała, aby pokładać w nich tak duże nadzieje. Nie wszyscy jednak wykazują taki sceptycyzm. Prof. Wim Fleishmann ze szpitala w Bietigheim w Niemczech postanowił wspomóc wrocławskie badania i chce ruszyć też z tą terapią. Planuje duże testy kliniczne na pacjentach, zgodnie z najnowszymi standardami praktyki medycznej. Wszystko wskazuje, że to właśnie fagi będą terapią przyszłości i antidotum na coraz większą oporność bakterii na antybiotyki.
**************************
NADZIEJA W FAGACH
„Każdego roku zgłaszają się do nas setki osób cierpiących na zakażenia, których żadne antybiotyki nie potrafią wyleczyć. Nam się udaje w ponad 80 procentach. Jak? Podajemy bakteriofagi. Mamy to szczęście, że wrocławski Instytut jest jednym z dwóch miejsc na świecie, gdzie zakażenia bakteryjne nadal leczy się wirusami” – nie kryje dumy prof. Górski, dyrektor Instytutu.
Bakteriofagi (zwane inaczej fagami), wirusy atakujące bakterie, zbudowane są z główki, zawierającej materiał genetyczny (DNA lub RNA) oraz ogonka. Pełni on funkcję „strzykawki” - wirus wbija ją w komórkę bakteryjną i przez nią wstrzykuje materiał genetyczny do wnętrza. Od tego momentu w bakteryjnej komórce zachodzą burzliwe przemiany. Cały jej metabolizm „przestawiany” jest tak, by produkowała nowe winiony (cząsteczki wirusa), identyczne z tym, który ją zaatakował. W ciągu 30 – 60 minut wewnątrz komórki gromadzi się ich kilkadziesiąt. Przepełniona, pęka. Z jej wnętrza wydostają się wirusy. Poszukują kolejnej bakterii i cykl się powtarza.
„Niekiedy wystarczy kilkadziesiąt godzin, by osoba od lat cierpiąca na zakażenie uwolniła się od kłopotu. Leczymy nawet infekcje wywołane przez metycylinooporne szczepy gronkowca złocistego – śmiercionośne bakterie, będące największym postrachem oddziałów intensywnej terapii. Niewątpliwą zaletą bakteriofagów jest ich specyficzność gatunkowa. Określony bakteriofag atakuje tylko jeden gatunek bakterii. Terapię możemy zatem tak dobrać, by zniszczyć zarazki chorobotwórcze, a zachować te dobroczynne, np. z wnętrza układu pokarmowego” – wyjaśnia prof. Górski.
Wybiórczość nie zawsze jest jednak zaletą. W przypadku zakażeń groźnych dla życia nie ma czasu na dobieranie bakteriofaga do patogenu. W takich przypadkach podaje się „koktajle” - mieszanki różnych bakteriofagów. Zwykle działają.
Zdaniem lekarza, terapia fagowa zawodzi znacznie rzadziej niż antybiotykoterapia. Bakteriofagami we Wrocławiu leczy się przewlekłe zakażenia układu moczowego, rany i oparzenia. Terapia fagowa jest tańsza od klasycznej. Jej koszt nie przekracza 300 zł. To niewiele w porównaniu z cenami najnowocześniejszych antybiotyków, liczonych w setkach złotych za pojedynczą dawkę leku.
WIRUSA TANIO (NIE) SPRZEDAM
Badania oraz terapię fagową kontynuowały tylko dwa ośrodki:we Wrocławiu, (założony przez Ludwika Hirszfelda) oraz w Tbilisi, wówczas stolicy Gruzińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (założony przez odkrywcę bakteriofagów, komunistę d'Herelle'a). Ich badaniami świat medyczny nie interesował się specjalnie, a same ośrodki nigdy nie podjęły próby jakiejkolwiek współpracy. Stan taki utrzymywał się przez niemal 50 lat. Dopiero w połowie lat 90. zjawisko antybiotykooporności kazało przypomnieć sobie firmom farmaceutycznym o wirusach zwalczających bakterie.
„Zaczęli zgłaszać się do mnie przedstawiciele firm farmaceutycznych, chcący odkupić nasza kolekcję fagów (300 gatunków) oraz wiedzę na temat ich praktycznego wykorzystania. Wszystkich odsyłam. To element naszego naukowego dziedzictwa narodowego. To nasz kraj powinien na tym zarabiać, a nie zachodni koncern farmaceutyczny” – podkreśla prof. Górski.
Obiekcji takich nie mieli jednak Gruzini. Przed kilku laty sprzedali część swoich wirusów amerykańskiemu przedsiębiorstwu, z innym nawiązali współpracę. Amerykanie na całym świecie wyszukują bogatych pacjentów, cierpiących z powodu przewlekłych zakażeń i wysyłają do Tbilisi. Gruzini ich leczą. Komercjalizacja usług sprawiła, że instytut kwitnie. W ostatnich latach wybudował dwa luksusowe środki lecznicze: jeden w Gruzji (dla pacjentów z Europy), drugi – w Meksyku (dla Amerykanów). A we Wrocławiu… bieda.
PRAWO ZABRANIA, PIENIĘDZY BRAK
„Polskich fagów skomercjalizować nie możemy z co najmniej kilku powodów” – wyjaśnia profesor.
Zachodnie koncerny, znając trudną sytuacje finansową polskiej nauki, chciały wykupić wirusy za bezcen. Na to nie można było się zgodzić. Wrocławski Instytut jest placówką badawczą, leczniczą niejako przy okazji. Hierarchia ta musi być zachowana.
Co najważniejsze, terapia fagowa jest na razie eksperymentem medycznym, a tych ani polskie, ani unijne, ani amerykańskie prawo komercjalizować nie pozwala. Nie bez powodu Gruzini otworzyli ośrodek leczniczy w pobliskim Meksyku, nie w USA.
„W tym przypadku można by uznać, że prawo działa na nasza niekorzyść. Nim skomercjalizujemy metodę, musimy ją oficjalnie zarejestrować. Rejestrację poprzedzić muszą wieloośrodkowe badania kliniczne. te zaś kosztują co najmniej kilkadziesiąt milionów euro. Nie stać nas” – przyznaje prof. Górski. – „Są jednak sposoby, by wyjść z tego impasu, ale ... nie uprzedzajmy faktów…” - dodaje.
* * *
_________________ Od osoby z zespołem Downa nie warto odwracać głowy.
Gdy człowiek spojrzy w jego oczy,może w nich ujrzeć świat,w którym każdy chciałby żyć...
Polska Akademia Nauk
Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej
Centrum Doskonałości od października 2002
Ośrodek Terapii Fagowej
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
przy Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu
Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN (IITD PAN) we Wrocławiu od kilkudziesięciu lat prowadzi badania nad właściwościami biologicznymi i zastosowaniem terapeutycznym bakteriofagów – wirusów bakteryjnych niszczących swoiście różne szczepy bakteryjne. Instytut dysponuje metodami izolacji bakteriofagów oraz przygotowania preparatów fagowych.
Z uwagi na narastający problem antybiotykooporności bakterii Instytut utworzył w 2005 roku Ośrodek Terapii Fagowej, którego zadaniem jest w szczególności prowadzenie terapii fagowej w oparciu o typowanie fagowe i przygotowywane w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN preparaty fagowe. Ponieważ dotychczas nie są dostępne wyniki standardowych badań klinicznych preparatów fagowych ta forma terapii dostępna jest wyłącznie w ramach terapii eksperymentalnej, której idea wynika z Deklaracji Helsińskiej.
Deklaracja Helsińska,
http://www.nil.org.pl/xml...tyka#helsinska:
“W czasie leczenia pacjenta, w przypadku, gdy sprawdzone metody profilaktyki, diagnostyki i leczenia nie istnieją lub są nieskuteczne, lekarz za świadomą zgodą pacjenta, musi mieć swobodę zastosowania nie potwierdzonych lub nowych metod profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych, jeśli w jego ocenie mogą one przynieść nadzieję na uratowanie życia, przywrócenie zdrowia lub ulgę w cierpieniu. Tam, gdzie jest to możliwe, metody te powinny stać się przedmiotem eksperymentu prowadzonego w celu udowodnienia ich bezpieczeństwa i skuteczności. We wszystkich przypadkach nowe informacje powinny zostać zapisane i, gdy to właściwe, opublikowane. Należy przestrzegać innych, odpowiednich wskazówek tej Deklaracji.”
Obecnie w Ośrodku Terapii Fagowej we współpracy z Laboratorium Bakteriofagowym Instytutu realizowany jest projekt: „Eksperymentalna terapia fagowa infekcji bakteryjnych opornych na antybiotykoterapię, w tym zakażeń MRSA”, który uzyskał pozytywną opinię Komisji Bioetycznej. Celem projektu jest eksperymentalne leczenie przewlekłych, objawowych, opornych na antybiotykoterapię zakażeń bakteryjnych za pomocą bakteriofagów. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. med. Andrzej Górski.
Opinia Komisji Bioetycznej nr: KB-141/2006
Opinion of the Bioethics Committee No. KB-141/2006
Podstawy, wskazania i zasady kwalifikacji do eksperymentalnej terapii fagowej
Bakteriofagi (w skrócie fagi) to wirusy bakteryjne, które atakują bakterie – mnożą się w nich, a następnie niszczą. Są one „ukierunkowane” na niszczenie jednego lub kilku rodzajów różnych szczepów bakterii. Fagi są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie, mogą naturalnie występować w pokarmie i organizmie człowieka (np. w jelitach). Fagi mogą skutecznie niszczyć bakterie, które nabyły oporność na antybiotyki i są przyczyną infekcji zagrażających zdrowiu. Jest to wyjątkowa cecha, która decyduje o unikalnym zastosowaniu fagów w leczeniu zakażeń bakteryjnych.
Do eksperymentalnej terapii fagowej prowadzonej w Ośrodku Terapii fagowej we Wrocławiu mogą być zakwalifikowane osoby, które ukończyły 18 rok życia z wyjątkiem kobiet w ciąży lub karmiących dzieci własnym pokarmem, osób z zespołem złego wchłaniania, alergią pokarmową, uczuleniem na białko zwierzęce lub ciężką niewydolnością wątroby w wywiadzie.
Wskazania do terapii fagowej obejmują objawowe zakażenia bakteryjne skóry lub tkanki podskórnej, kości i szpiku, stawów, przetok, ran i odleżyn, dróg moczowych lub rodnych (w tym prostaty), przewodu pokarmowego, ucha środkowego, zatok, migdałków, górnych lub dolnych dróg oddechowych. Na obecnym etapie stosujemy ją tylko w wymiarze eksperymentalnym u pacjentów, u których stosowanie antybiotyków było nieskuteczne lub jest ono przeciwwskazane i wyczerpano wszystkie możliwe klasyczne sposoby leczenia infekcji. Terapii fagowej nie stosujemy "zamiast" klasycznego leczenia, ale tylko w przypadkach, gdy wszystkie standardowe metody leczenia zostały zastosowane lecz nie były skuteczne.
Preparaty fagowe przygotowywane wparciu o kolekcję fagów Laboratorium Bakteriofagowego Instytutu mogą być stosowane u chorych z zakażeniami wywołanymi przez bakterie z rodzaju Staphylococcus, Enterococcus, Escherichia, Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella, Shigella, Serratia Salmonella, Proteus, Pseudomonas, Stenotrophomonas, Acinetobacter i Bulkholderia. Jednak nie wszystkie szczepy bakteryjne należące do wymienionych rodzajów są wrażliwe na fagi z kolekcji Instytutu. Nie posiadamy fagów do leczenia zakażeń wywołanych przez paciorkowce, prątki gruźlicy, Propionibacterium acnes, krętki Borrelia, Helicobacter pylori, Haemophilus influenzae czy chlamydie. Bakteriofagi nie mają zastosowania w leczeniu chorób wywołanych przez zaburzenia układu immunologicznego (np. alergii, astmy, sarkoidozy) poza nielicznymi ciężkimi przypadkami, gdy są one powikłane wtórnie zakażeniem bakteryjnym. Preparaty fagowe mogą być stosowane doustnie, doodbytniczo lub zewnętrznie w postaci przymoczków, kompresów nasączonych preparatem, kropli lub aerosolu do nosa i ucha, wlewek dodobytniczych oraz do płukania gardła, pochwy, przetok i jam ropni. Stosuje się je od kilku do kilkunastu tygodni. Preparat fagowy może być wydany pacjentowi wyłącznie na zlecenie lekarza posiadającego zgodę komisji bioetycznej na prowadzenie terapii fagowej.
Leczenie odbywa się w trybie ambulatoryjnym, tzn. pacjenci muszą przyjeżdżać do naszego Ośrodka we Wrocławiu na wizyty do kwalifikacji oraz wizyty kontrolne w trakcie terapii fagowej. Terapia fagowa w pobliżu miejsca zamieszkania chorego jest możliwa jedynie przez lekarza, który uzyska na to specjalną zgodę tzw. Lokalnej Komisji Bioetycznej (np. przy Okręgowej Izbie Lekarskiej). Taka zgoda jest konieczna ze względu na eksperymentalny charakter terapii fagowej. Jeśli Państwa lekarz prowadzący chciałby uzyskać bliższe informacje na ten temat – prosimy, żeby skontaktował się z naszym Ośrodkiem. Na naszych stronach dostępne są specjalistyczne informacje dla lekarzy zainteresowanych prowadzeniem terapii fagowej.
O możliwości rozpoczęcia procesu kwalifikacji i konieczności wykonania niezbędnych badań decyduje lekarz Ośrodka w czasie tzw. wizyty wstępnej (po uprzednim zarejestrowaniu – tel. 071 370 99 01). Pacjenci zgłaszający się na wizytę wstępną proszeni są o zabranie ze sobą dokumentacji dotyczącej dotychczasowego leczenia (z powodu istniejącej infekcji jak i innych współistniejących schorzeń) takiej jak karty informacyjne z leczenia szpitalnego, opisy konsultacji, wyniki badań diagnostycznych (w tym badań, laboratoryjnych i mikrobiologicznych), opis.
Do zakwalifikowania do terapii fagowej z reguły wystarczą 2 wizyty (wstępna i kwalifikacyjna). Wizyty kontrolne w trakcie terapii odbywają się co ok. 2-4 tyg. Orientacyjny średni koszt terapii to: kwalifikacja do terapii (wizyty, badania laboratoryjne, posiewy, typowanie fagowe) – 800 zł, miesiąc leczenia (wizyty, preparat fagowy, badania) – 700 zł. Szczegółowy cennik jest dostępny na naszych stronach internetowych. Koszty terapii eksperymentalnej nie są refundowane przez NFZ. Przed kwalifikacją do terapii wymagane jest wykonanie panelu badan krwi, moczu, EKG i Rtg płuc (zleci je lekarz Ośrodka na odpowiednim etapie kwalifikacji).
Do terapii kwalifikujemy tylko pacjentów wcześniej w pełni zdiagnozowanych (dokładnie rozpoznaną przez odpowiedniego specjalistę chorobą), u których było prowadzone leczenie zgodnie z zasadami sztuki medycznej. Na przykład w przypadku, gdy specjalista laryngolog jako formę leczenia zaleca usunięcie migdałków podniebiennych nie kwalifikujemy pacjenta do eksperymentalnej terapii fagowej. Nie prowadzimy diagnostyki specjalistycznej (np. dermatologicznej czy urologicznej). Dlatego wskazane jest skierowanie do Ośrodka Terapii Fagowej od aktualnie prowadzącego lekarza specjalisty z diagnozą z opisem przebiegu dotychczasowego leczenia (w tym stosowanej antybiotykoterapii i jej skuteczności), opinią co do wyczerpania klasycznych metod leczenia i zasadnością dalszego leczenia infekcji metodą zachowawczą (np. czy nie ma konieczności wykonania zabiegu operacyjnego).
Jednym z warunków koniecznych do kwalifikacji do terapii fagowej jest wykonanie w naszym laboratorium Bakteriofagowym typowania fagowego. Jeśli jego wynik jest pozytywny oznacza to, że możliwe jest przygotowanie preparatu fagowego. W tym celu należy dostarczyć do laboratorium wyizolowany szczep bakteryjny wraz z kopią wyniku posiewu i antybiogramem. Sam wynik posiewu nie jest przydatny. Aby uzyskać szczegółowe wskazówki dotyczące typowania fagowego i sposobu przesłania szczepu bakteryjnego do typowania fagowego prosimy skontaktować się z naszą Informacją – tel. 071 370 99 01. Materiał na posiew (wymaz) może być pobrany przez lekarza w czasie wizyty wstępnej w naszym Ośrodku. W szczególnych przypadkach możliwe jest wykonanie typowania fagowego przed wizytą wstępną – wyłącznie po uprzedniej konsultacji i za zgodą z lekarza Ośrodka.
Informacje o eksperymentalnej terapii fagowej dla lekarzy - wejście
Dane kontaktowe
Adres:
Ośrodek Terapii Fagowej
NZOZ przy Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN
ul. Weigla 12, 53-114 Wrocław
tel. 071 370 99 01 (bezpośrednio) lub 071 337 11 72 (centrala Instytutu)
faks 071 337 13 82
Na mapie Wrocławia
Rejestracja pacjentów:
W dni robocze, w godz. 8:00-15:45, tel. 071 370 99 01
Wizyty u lekarzy Ośrodka odbywają się w dni robocze, w godz. 8:30-16:00,
wyłącznie po uprzedniej rejestracji telefonicznej!
Informacja:
Dostępna w dni robocze w godz. 8:00-15:45, tel. 071 370 99 01
e-mail: nzoz@iitd.pan.wroc.pl
Kierownik:
prof. dr hab. n. med. Andrzej Górski
tel. 071 370 11 72 e-mail: agorski@ikp.pl
Lekarze:
dr Ryszard Międzybrodzki
dr Wojciech Fortuna
dr Krzysztof Szufnarowski
dr Zdzisław Pawełczyk
Koordynator ds. preparatów fagowych:
dr Beata Weber-Dąbrowska
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Nie możesz ściągać załączników na tym forum
